Front-end, Back-End və Middleware tərtibatçıları arasındakı fərq nədir?
Proqram yaradılması prosesində, proqram tərtibatının müxtəlif aspektlərini idarə etməli olan şəxs proqram tərtibatçısıdır (developer). Fərqli proqram aspektinə dizayn, proqramın sınaqdan keçirilməsi, tədqiqat və proqramlaşdırma aid ola bilər. Tərtibatçılara proqram analitikləri və ya proqram mühəndisləri də deyilir.
Həmçinin, bir proqramın dizaynını, verilənlər bazasını və funksiyalarını inkişaf etdirmək üçün öz bacarıqlarından istifadə edən üç növ tərtibatçı (developer) var. Bu inkişaf etdiricilər müvafiq olaraq front-end, back-end və middleware developer kimi tanınırlar.
Bir proqram yaratmaq üçün hər üç ayrı prosesdə birləşməlidir. Bu üç tərtibatçının hamısı bütün sistemi yaratmaq üçün birlikdə çalışmalıdırlar. Əgər bir insan hər üç tərtibatçının işinidə edə bilirsə, onu full-stack developer adlandırmaq olar.
Front-end Developer
Bu təbəqə əsasən proqramın və ya sistemin hansı elementlərinin görünməli olacağını və istifadəçinin sistemlə necə əlaqəli olacağını təqdim etdiyi üçün istifadəçi interfeysi təbəqəsidir.
Ön tərəfin istifadəçiyə görünməsi lazım olduğundan, front end developer-in veb dizayn və photoshop kimi qrafik proqramlarını bilməsi lazımdır. Adətən, ön tərəfdə istifadə olunan kodlara HTML, CSS və Javascript daxildir. Bu kod tərtibatçıya istifadəçiyə görünəcək hissələri düzəltməyə kömək edir. Bu hissələrə menyu, qovluqlar, düymələr və ekran sxemləri daxildir. Bu, ön təbəqə ilə əlaqəli olan ümumi bir iş veb dizayneridir.
Back-end Developer
Bu, təbəqənin istifadəçiyə təqdim olunmayan hissəsidir. Çox vaxt, bu təbəqə proqramı idarə edən və istifadəçiyə göstərilməyən verilənlər bazasından ibarətdir. Bu təbəqədəki dəyişikliklər proqramın və ya sistemin ümumi görünüşünə və fəaliyyətinə təsir edəcəkdir. Bu, istifadəçinin bir düyməni basması, məlumat tələb etməsi və ya icra üçün bir əmr verməsi kimi hərəkətləri dəstəkləyən təbəqədir. Bu, istifadəçinin hərəkətinə və ya əmrinə cavab verən və tələb olunan məlumatları təqdim edən təbəqədir.
Arxa da istifadə olunan kodlara PHP, Python, Ruby və Net daxildir.Həmçinin verilənlər bazası ilə əlaqə qura biləcək bir vasitəyə də ehtiyac olacaqdır. Bunun məqsədi, tərtibatçılara məlumatları tez bir zamanda tapmağa və təqdim etməyə imkan verən tətbiqetmələr yaratmağa kömək etməkdir.
Veb saytın yaradılmasını nümunə kimi götürsək, son iş back end olacaqdır. Veb tərtibatçısı verilənlər bazasının təhlükəsizliyi, məzmun idarəetməsi və veb quruluşu kimi işləri idarə etməlidir. Veb saytları üçün çox zaman həm veb dizayner həmdə veb tərtibatçısı kimi fəaliyyət göstərən veb ustaları (webmasters) var.
Middleware Developer
Bu təbəqə tətbiqin, proqramın və ya sistemin orta təbəqəsidir. Bu hissə əsasən ön və arxa ucları birləşdirən və ya bağlayan bir körpü kimi fəaliyyət göstərir. Həmçinin bu təbəqəyə istifadəçi interfeysi və məlumatları birlikdə saxlayan yapışqan da deyilə bilər. Tipik olaraq, bu təbəqə məntiq qatının yerləşdiyi yerdir. Bu orta təbəqədə istifadə olunan kodlara Java və C# daxildir və tətbiq müddətində istifadə olunan rabitə vasitələri SOAP və JSON -dur.
Orta proqram qatı əsasən proqram daxilində bir proqramdır. Orta proqram işləri, əsasən sistemləri və avtomatlaşdırılmış ehtiyat nüsxəsini idarə edə biləcək orta proqram analitikləri olacaqdır.
Nəticə
Bu üç qat və ya aspekt bir tətbiq, proqram və ya sistem qurmaq üçün vacibdir. Ümumiyyətlə, proqram tərtibatçılarının əksəriyyəti inkişaf təbəqəsinin yalnız bir aspekti üzrə ixtisaslaşırlar, lakin digər iki təbəqə və onların işlənməsi barədə kifayət qədər məlumata sahib olurlar. Hər üç sahə və ya təbəqə haqqında kifayət qədər məlumatı olan tərtibatçıya ‘full stack’ tərtibatçı deyilir.
Bu üç təbəqə arasında hələdə tam bir fərq olmaya bilər, xüsusilə də front end və back end arasında, yenə də bu üç qat hər hansı bir proqram və ya sistemin birləşməsidir.
Müəllif
